İşyerindeki Engelli Çalışanlar için İş Ortamı

Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) engelli çalışanlarla ilgili hazırladığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) raporunda, engellilerin çalışma koşulları başlığı altında, İSG için ayrı bir bölüm açılmıştır. Raporda değerlendirilen 40 çokuluslu şirkete, çeşitli konu başlıklarında bir KSS politikası geliştirip geliştirmedikleri sorulmuştur. Şirketlerin engelliler noktasında en eksik oldukları ve özel bir çalışma gerçekleştirmedikleri iki konu başlığından birinin İSG olduğu tespit edilmiştir.

Oysaki engelli çalışanların sağlıklı ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için, özel ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı ve kendilerine bu ihtiyaçlar çerçevesinde bir çalışma ortamı hazırlanmalıdır. Bu da ofis ve endüstriyel alanlardaki iş istasyonlarının engelli çalışanlar için kullanılabilir hale getirilmesi ile mümkün olacaktır. Bu noktada, çalışma alanlarının uyumlaştırılmasında, çalışanların engel durumları ve yeterlilikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü görme engelli bir çalışan için yapılacak olan uyumlaştırma ile fiziksel engelli bir çalışan için yapılacak uyumlaştırma aynı olmayacaktır. Aynı şekilde, ofis çevresinde çalışan bir engelliyle, endüstriyel çevrede çalışan bir engelli için yapılacak uyumlaştırmalar da farklı olacaktır.

Engel grupları ve çalışma alanlarına göre çözümler farklılaşacak olsa da, engellilerin çalışma alanları tasarım ve uyumlaştırmasında kullanılacak teknoloji ve sistemlerden temel olarak bahsetmekte fayda vardır.

a) Kameralı Okuma Sistemleri ve Okuma Makineleri

Bu sistem ve cihazlarla, engelliler pratik olarak belgelerin kendilerine sesli olarak okunmasını sağlayabilirler. Cihazlar, kameranın altına konan dokümanın fotoğrafını çeker ve 3-4 saniye gibi bir süre içerisinde hemen okumaya başlar. Görme engelli bu sistemde dokümanı hem sesli hem de Braille olarak anında okuyabilir, isterse word, excel gibi formatlarda kaydedebilir.

b) İşitme Engelliler için Işıklı Gösterge ve Uyarılar

Özellikle endüstriyel alanlarda çalışan işitme engellilerin, mola ve acil durum sirenlerini duymaları mümkün olmadığından, bu bilgileri hızlıca alabilmeleri için ışıklı gösterge ve uyarılar kullanılabilir. Bu tarz teknolojik çözümlere örnek olarak İstanbul’da bir otobüs fabrikasında işitme engelli bir çalışan için adapte edilen çalışma istasyonu örnek gösterilebilir.

Birimde işitme ve konuşma engelli çalıştığı kabine özel uyarı sistemi kurulmuş, birim yöneticileri ve tüm birim çalışanlarına sistemin nasıl işleyeceği ile ilgili eğitim verilmiştir. Çalışan acil bir durumla karşılaşması halinde, kabininde bulunan, üstteki fotoğrafta 1 ile numaralandırılmış kısımda bulunan butona basacaktır. Kabindeki butona basılmasıyla birlikte, birim yöneticisinin odası üzerindeki kırmızı ışık da yanmaya başlayacaktır. Işığın yandığını fark eden birim yöneticisi derhal engelli çalışanın kabinine giderek duruma müdahale edecektir. Eğer kırmızı ışık, birim yöneticisinden önce başka bir çalışan tarafından fark edilirse, bu çalışan durumu birim yöneticisine bildirecektir.

Sistem çift taraflı iletişimle acil durumlarda engelli çalışanın güvenliğini sağlamayı hedeflemektir. Bu kapsamda, birim yöneticisi kendi odasında bulunan butona bastığında da, üstteki fotoğrafta 2 ile numaralandırılmış kısımda bulunan, çalışanın kabini üzerindeki kırmızı ışık yanmaya başlayacaktır. Bu kırmızı ışık aynı zamanda genel acil durum sireniyle bütünleştirilmiştir. Çay ve yemek molalarında ise kırmızı ışığın altındaki sarı ışığın yandığını gören çalışan işi bırakacak/işe başlayacaktır.

Endüstriyel alanlarda çalışan işitme engellilerin forklift benzeri iş makinelerinin sesli ikazlarını algılayamayacak olmalarından dolayı, bu konuda da özel önlem ve uygulamalar gerekmektedir. Çalışanın iş elbisesine sesli ikazları duyamayacağını belirten işaret konulmuştur. Bu işaret karanlık ortamlarda fosforla dikkat çekecek şekilde tasarlanmıştır. Bu sayede araç sürücüleri, çalışana karşı sesli uyarı yollarını kullanmayacak ve daha dikkatli davranacaklardır.

c) Bedensel Engelliler için Özel Mobilyalar ve Çalışma Alanları

Bedensel engellilerin sağlıklı ve güvenli çalışabilmeleri için oluşturulacak çalışma ortamlarını düzenlemeden önce yine engelli çalışanın engel cinsi göz önünde bulundurularak kendisinin görüşleri alınmalı, yapacağı işin gereklilikleri saptanarak bu verilere göre bir tasarım yapılmalıdır. Örneğin, ofis çevresinde çalışan ve uzak noktalara ulaşması mümkün olmayan kısa boylu bir engelli çalışan için, kendi ölçülerine uygun ve yüksekliği ayarlanabilir bir sandalye seçilebilir, sık kullandığı iş araçları için yaklaştırılabilir bölmeler yapılabilir.

engelli ^^description^^ Engelli çalışanların sağlıklı ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için, özel ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı ve kendilerine bu ihtiyaçlar çerçevesinde bir çalışma ortamı hazırlanmalıdır. blog